Hulpverlener als creatieveling

Creativiteit moet ingebed worden in de cultuur van een organisatie. Het stelt hulpverleners en begeleiders in staat om oplossingsgericht en dynamisch te werken, met de moed om nieuwe dingen te durven en te doen. Cultuur verrijkt niet alleen de opleiding van creatieve burgers, maar geeft ook kleur aan het leven en draagt bij aan het verlagen van zorgkosten (Boone & Hauwe, 2017).

Het handboek van Boone en Hauwe is bedoeld om studenten orthopedagogie en sociaal werk, onderwijzers, hulpverleners en begeleiders van groepen en individuen in het jeugdwerk te inspireren en aan te moedigen om de creatief agoog in zichzelf te ontdekken. Dit gebeurt door een combinatie van denken en doen. Het boek dient als leidraad om creatief agogisch werken te motiveren vanuit maatschappelijke tendensen. Deze kunnen een houvast bieden aan alle betrokken actoren. Met de juiste attitude kunnen hulpverleners via muzisch werken op maat veel bereiken.

 

'Waar woorden tekortschieten spreekt de muziek' Hans Christian Andersen

 Muziek is een universele taal die generaties en grenzen overstijgt. Het dient onder andere als een veilig en krachtig medium om verbinding te maken met anderen.

'Muziek kan insiders en outsiders verbinden. Ik wil ergens een deur op een kier zetten, iets veranderen voor de meisjes en iets wakker maken in de samenleving.'

Niels Boutsen, beter bekend als Stoomboot, speelde wekelijks muziek in de Rotonda, een opvanghuis voor meisjes uit de jeugdhulp. Hij had het plan om een muzikaal atelier op te zetten in de directe omgeving van de meisjes in het opvanghuis. Zijn doel was om de verhalen en ervaringen van deze jongeren om te zetten in muzikale nummers.

Dit proces verliep niet zonder uitdagingen. In eerste instantie stonden de meisjes terughoudend en zelfs afwijzend tegenover het idee. Maar naarmate het vertrouwen groeide, slaagde Boutsen erin om dit creatieve proces samen met hen tot een prachtig resultaat te brengen.

"Als je iets heel liefdevol zingt, op een zachte melodie, worden zelfs bedreigingen mooi," blikt hij terug. "Dat is de kracht van muziek. Ze verbindt, vervult en ontwapent soms," aldus Boutsen

 

Iedereen is muzikaal - HenkJan Honing

 “Muziek speelt op een intrigerende manier met ons gehoor, ons geheugen, onze emoties en onze verwachtingen. Als luisteraar zijn we ons vaak niet bewust dat we zelf een actieve rol hebben in wat muziek zo spannend, troostend of opwindend maakt. Omdat luisteren zich niet afspeelt in de buitenwereld van de klinkende muziek maar in de stille binnenwereld van ons hoofd, hart en hersenen“( Honing, 2009).

Muziek creëert verbinding, zowel tussen hulpverlener en cliënt als binnen groepen, en kan helpen om vertrouwen op te bouwen. Daarnaast bevorderd muziek algemene welzijn door het verminderen van stress.  Door middel van muzikale activiteiten kunnen cliënten niet alleen hun emoties exploreren, maar ook hun zelfvertrouwen vergroten en persoonlijke groei doormaken. Een waardevol middel binnen het sociaal-agogisch werk, naar mijn mening

 

Connectie tussen emotie en muziek

Vanuit evolutionair perspectief wordt muziek gezien als een manier om te communiceren. We kunnen onszelf emotioneel uitdrukken via muziek. En we kunnen ons verbonden voelen met anderen door muziek te beluisteren of te maken (Bercht, 2004)

Dat muziek ons emotioneel zo diep kan raken, heeft meerdere verklaringen. Een belangrijke reden is dat in ons brein vergelijkbare processen plaatsvinden als bij andere emotionele gebeurtenissen wanneer we naar muziek luisteren. Daarnaast kan muziek ook een fysieke reactie oproepen: onze hartslag kan bijvoorbeeld versnellen of vertragen, afhankelijk van het ritme en de intensiteit. Geheugen speelt eveneens een grote rol. Muziek is vaak gekoppeld aan belangrijke gebeurtenissen in ons leven, zoals begrafenissen of huwelijken. Wanneer we die muziek opnieuw horen, roept dit herinneringen op aan die momenten, waardoor emoties opnieuw naar boven komen.

 

Creativiteit en cultuur als onmisbare schakel binnen sociaal-agogisch werk

Creativiteit biedt hulpverleners de mogelijkheid om op een unieke en persoonlijke manier verbinding te maken met  cliënten en hen te ondersteunen in hun welbevinden. Of het nu gaat om muziek, kunst, dans of theater, creatieve expressie opent deuren die met woorden soms gesloten blijven. Het helpt niet alleen emoties te verwerken en te uiten, maar versterkt ook het zelfvertrouwen, de veerkracht en het gevoel van eigenwaarde.